مبانی نظری بانکداری الکترونیکی و موبایلی

بانکداری الکترونیکی یکی از مظاهر عینی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه اقتصادی است. بانکداری الکترونیکی، انقلابی در شیوه ها و رویه های تجاری گذشته ایجاد کرده و سرعت وصرفه جویی را در بهترین وجه جامه عمل پوشانده است. بانکداری الکترونیکی دارای سطوح مختلف بوده و به تناسب هر کدام می توان تعریف خاصی را ارائه کرد اما آنچه که در تمامی سطوح می توان مشاهده کرد استفاده از سیستمهای نرم افزاری رایانه ایی و همچنین اطلاعات بانکی قابل پردازش به صورت دیجیتالی است.که در اختیار رایانه قرار می گیرد .

هرچقدربهسمتسطوحبالاتر یعنیبانکداریالکترونیکیکامل^{^[1]}حرکتنماییم،عملیاتدستیکمتر، سیستم‌های رایانه‌ای متمرکزتر، شبکه قابل دسترسی گسترده‌تر، محدودیت زمانی و مکانی کمتر و در نهایت، امنیت اطلاعات بانکی بیشتر خواهد بود. بنابراین تعریف کلی از بانکداری الکترونیکی عبارتست از: ارائه خدمات بانکی از طریق یک شبکه رایانه ای عمومی قابل دسترسی (اینترنت) که از امنیت بالایی بر خوردار است. به بیان دیگر بانکداری الکترونیکی عبارتست از استفاده از فناوری پیشرفته شبکه‌های ارتباطی و مخابراتی برای انتقال وجوه در سیستم بانکداری.(انتقال الکترونیک وجوه و بانکداری الکترونیکی،ص 30)

در بانکداری سنتی خدمات مورد نیاز مشتری در ساختمان بانک و در ساعتهای اداری که به صورت کلی بین 8 صبح تا 5 عصر ارائه می شود. مشتریان هیچگاه از این شرایط رازی نیستند آنها در طول روز در محل کار هستند و بعد از آن به کارهای مربوط به خود و خانواده شان می پردازند. در این حالت یک تضاد آشکار بین خواسته‌های آنها و توانایی‌های ما به عنوان خدمات دهنده بانکی شکل می گیرد. برای این مسأله چه می‌توان کرد؟

پاسخ منطقی استفاده از کانالهای الکترونیکی همچنین اینترنت، شبکه‌های تلفن همراه مبتنی بر پرو تکل‌های کاربردی بی سیم^{^[2]}، تلفن‌های خودکار، شبکه خود پردازها، سرویس‌های پیام کوتاه^{^[3]} و...

است. چرا که این سرویس ها امکان انجام تراکنش ها در هر مکانی بدون محدودیت زمانی فراهم میکند.

انواع بانکداری الکترونیکی

بطور کلی بانکداری الکترونیک را می توان به انواع ذیل تقسیم نمود :( 2000 Fisher,)

بانکداری خانگی

مشتریان بانکها از طریق رایانه‌های شخصی و با استفاده از مودم و همچنین یک خط تلفن می توانند به اطلاعات رایانه مرکزی بانکها در اینترنت یا اینترانت دسترسی پیدا کرده و آنگاه عملیات بانکی خود را انجام دهند. به عبارت دیگر بانکداری خانگی عبارت است از انجام تقریباً کلیه عملیات بانکی از طریق رایانه‌های شخصی موجود در منازل و با استفاده از خطوط مخابراتی.

بانکداری از راه دور^{^[4]}

شتاب و رشد بانکداری از راه دور ، از سالهای 1980 به بعد با استفاده از تلفنهای همراه در دنیا آغاز شد. این رشد در حقیقت با گسترش شبکه های بی سیم^{^[5]} و تلفنهای همراه و قابلیت وصل شدن تلفنهای همراه به اینترنت موجب گردید تا مشتریان بانکها از هر نقطه‌ای دسترسی به حسابهای خود در بانک را داشته باشند و بتوانند عملیات بانکی خود را انجام دهند و پدیده جدید به نام بانکداری از راه دور را بوجود آوردند.